Mụn li ti: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Mụn li ti khiến da mặt sần sùi, mất thẩm mỹ thường mọc theo cụm. Mụn có nhiều loại khác nhau hình thành bởi yếu tố chủ quan và khách quan tác động. Tuy nhiên, mọi người có thể tùy vào tình trạng mụn  để chọn các phương pháp điều trị cho phù hợp.

I. Mụn li ti là gì?

Mụn li ti gồm những nốt nhỏ nổi rõ trên bề mặt hoặc ẩn dưới da không tạo cảm giác đau nhức, khó chịu. Tuy nhiên da mặt khi nổi mụn sẽ không mịn màng và đều màu.

Những ai bị mụn muốn tự tin hơn khi ra ngoài thường chọn các trang điểm để che đi. Nhưng mụn li ti rất khó che phủ bằng lớp phấn bởi làn da sẽ sần sùi kém xinh. Trên mặt xuất hiện nhiều mụn li ti không phải vấn đề quá lớn nhưng lại gây ra nhiều rắc rối.

II. Có những loại mụn li ti nào?

1. Mụn cám

Thực chất mụn cám là một dạng của mụn trứng cá nhưng mức độ nhẹ hơn. Các nốt mụn đều có kích thước nhỏ nằm ở bề mặt nông nên dễ nhìn thấy. Phần biểu bì phía trên dễ dàng bị oxy hóa thành dạng mụn đầu đen khiến cho khuôn mặt mất thẩm mỹ.

Mụn cám tập trung nhiều nhất ở hai bên cánh mũi và cằm. Nếu bạn gặp tình trạng mụn nhỏ thì đang ở mức độ nhẹ chỉ cần biết xử lý sẽ không để lại thâm.

2. Mụn ẩn

Mụn ẩn phổ biến trên da mặt, xuất hiện nhiều ở trán, cằm, má và quanh mắt. Nó thường không có nhân và nằm sâu dưới bề mặt da chỉ một vài nốt nổi trên bề mặt. Mặc dù không gây ngứa hay đau nhức nhưng sẽ tạo thành những vùng da sần sùi, thô ráp.

Mọi người chỉ cảm nhận được mụn ẩn khi sờ tay lên mặt còn mắt thường sẽ khó nhận ra được. Trường hợp nặn mụn ẩn không đúng cách sẽ để lại vết thâm, sẹo rỗ hoặc sẹo lớn. Hiện nay có nhiều phương pháp điều trị khác nhau nhưng tốn nhiều thời gian hơn các loại mụn khác.

3. Mụn đầu trắng

Mụn đầu trắng hình thành từ những lớp tế bào chết lâu ngày tích tụ, dầu thừa và vi khuẩn tích tụ làm bít tắc lỗ chân lông. Các nốt tròn trắng sẽ nằm bên dưới lỗ chân lông. Phụ nữ sẽ có nguy cơ bị mụn đầu trắng cao hơn bởi sử dụng nhiều mỹ phẩm chứa thành phần độc hại.

Những nốt mụn đầu trắng nếu không phát hiện kịp thời và điều trị đúng cách sẽ tồn tại dai dẳng đến tuổi trưởng thành.

4. Mụn đầu đen

Sự xuất hiện mụn đầu đen chính là ở giai đoạn đầu của mụn trứng cá và tái đi tái lại trên da, đây là nguyên nhân khiến da không đều màu và thường xuất hiện thâm đỏ. Trong các loại mụn thì mụn đầu đen dễ nhận biết nhất vì chúng có màu đen ở nhân. Sở dĩ mụn có màu đen là do khi nổi trên bề mặt dần tiếp xúc với không khí đã bị oxy hóa.

III. Mụn hình thành do đâu?

1. Tuyến bã nhờn hoạt động quá mức

Tuyến bã nhờn làm nhiệm vụ sản xuất dầu nhờn để giữ ẩm cho da. Nhưng khi tuyến bã nhờn bị ảnh hưởng dẫn đến hoạt động quá mức sẽ làm da xuất hiện quá nhiều dầu. Chính điều này dẫn đến tắc nghẽn lỗ chân lông, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Dần dần trên da sẽ hình thành những nốt mụn li ti.

2. Cách chăm sóc da không đúng cách

Da mặt là vùng da nhạy cảm cần phải được làm sạch đúng cách, bảo vệ và chống nắng đầy đủ. Thế nên khi trên da tích tụ quá nhiều tế bào chết, mồ hôi, tuyến bã nhờn tiết nhiều dầu hơn bình thường sẽ tạo môi trường để vi khuẩn và bụi bẩn bám vào.

Nếu không làm sạch đúng cách, các chất bẩn sẽ tích tụ trong lỗ chân lông và gây ra mụn. Đặc biệt khi da tiếp xúc trực tiếp ánh nắng, không khí, khăn – gối – chăn bẩn… cũng hình thành mụn.

3. Dùng mỹ phẩm không phù hợp với da

Một số loại mỹ phẩm trong đó có chứa thành phần: isopropyl palmitate, cồn, axit oleic…khiến da nhạy cảm dễ bị kích ứng. Sau đó trên da sẽ xuất hiện những mụn ẩn, đầu trắng.

4. Môi trường

Những người ngày ngày phải tiếp xúc với khói bụi, nước ô nhiễm hay hóa chất tăng nguy cơ bị mụn hơn. Không có phương pháp điều trị đúng cách mụn sẽ tái đi tái lại.

5. Yếu tố di truyền

Trường hợp bố hoặc mẹ gặp các vấn đề về mụn kéo dài thì khả năng cao bạn cũng sẽ bị. Tuy nhiên đây không phải nguyên nhân chính mà còn do nhiều tác nhân bên ngoài.

6. Hormone

Khi lượng hormone tăng cũng sẽ làm tăng tiết dầu trên da, dần dần hình thành mụn. Đặc biệt ở phụ nữ trong giai đoạn dậy thì hoặc chu kỳ kinh nguyệt.

7. Căng thẳng

Căng thẳng bởi các vấn đề trong cuộc sống, công việc cũng làm tăng hormone cortisol. Từ đó, lượng dầu tiết ra trên da nhiều hơn dẫn đến mụn hình thành.

8. Nội tiết tố

Trong quá trình tăng trưởng và phát triển, cơ thể sản xuất nhiều nội tiết tố, bao gồm androgen, estrogen và progesterone. Các nội tiết tố này có thể gây ảnh hưởng đến tuyến dầu trong da, làm tăng sự sản xuất dầu và tăng quá trình chết các tế bào da. Khi tuyến dầu bị tắc nghẽn, mụn trứng cá có thể hình thành.

Sự thay đổi nội tiết tố có thể xảy ra trong nhiều giai đoạn trong cuộc sống, bao gồm tuổi dậy thì, chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ, và cả giai đoạn tiền mãn kinh. Điều này giải thích tại sao mụn thường xuất hiện nhiều ở tuổi dậy thì và cũng có thể tái phát ở phụ nữ trưởng thành trong giai đoạn kinh nguyệt và tiền mãn kinh.

IV. Có những phương pháp điều trị mụn li ti nào?

1. Sử dụng sản phẩm chăm sóc đặc trị

Những nghiên cứu gần đây của Chularojanamontri et al. (2014) hay Dreno et al. (2016) đều chứng minh các sản phẩm đặc trị chứa BHA, Benzoyl, retinoid… đều có khả năng ngăn ngừa và điều trị mụn li ti. Công dụng từng loại là:

– Sản phẩm có thành phần BHA có trong sữa rửa mặt, toner hay kem dưỡng da đều có tác dụng điều trị mụn nhanh chóng. Hoạt chân BHA sẽ đi sâu vào từng lỗ chân lông làm giảm tình trạng bít tắc. Từ đó sợi bã nhờn trên da giảm hẳn, kiểm soát mụn tốt hơn.

– Hoạt chất Benzoyl trong sản phẩm có tác dụng kháng khuẩn và làm giảm sự phát triển vi khuẩn trên da. Bên cạnh đó còn loại bỏ hoàn toàn tế bào chết ngăn ngừa bít tắc lỗ chân lông. Nhờ vậy mà mụn li ti không còn xuất hiện trên da.

– Retinoids bao gồm nhóm hợp chất có vai trò giảm sự sản xuất sợi bã nhờn trên da. Từ đó bề mặt không bị bít tắc nên không hình thành mụn. Đặc biệt là khả năng kháng viêm cũng giúp cải thiện tổn thương da tốt hơn. Tuy nhiên khi sử dụng sản phẩm chứa retinoids cần sử dụng đúng cách, cẩn trọng để không gây kích ứng.

– Azelaic acid có khả năng kháng khuẩn, kháng viêm hỗ trợ ngăn ngừa mụn hình thành hiệu quả. Nhưng sử dụng cần có chỉ định kê đơn từ bác sĩ bà không bôi trực tiếp lên vùng vết thương hở.

2. Sử dụng tinh dầu thiên nhiên

Sử dụng các loại tinh dầu cũng là một phương pháp điều trị. Việc của bạn là phải chọn đúng loại phù hợp với da mình để không bị kích ứng và tình trạng nghiêm trọng hơn. Một số loại tinh dầu được nhiều người sử dụng rộng rãi bao gồm:

– Tinh dầu tràm trà được tin dùng bởi tính kháng khuẩn hỗ trợ giảm viêm và dịu da.

– Tinh dầu oải hương khi sử dụng sẽ làm sạch, se khít lỗ chân lông và không hề gây kích ứng.

– Tinh dầu bạc hà sẽ làm mát giảm tình trạng ngứa và do các nốt mụn.

– Tinh dầu hoa cúc có nhiều trong các loại toner sẽ làm giảm sưng và kích ứng.

Mặc dù tinh dầu có tác dụng điều trị và ngăn ngừa mụn li ti nhưng cần kiểm tra kỹ để chắc chắn da của bạn không kích ứng. Ngoài ra cần sử dụng đúng liều lượng không lạm dụng.

3. Điều chỉnh chế độ ăn uống

– Chế độ ăn uống cũng ảnh hưởng lớn đến tình trạng da nên khi bị mụn cần phải điều chỉnh lại cho phù hợp.

– Không nên ăn quá nhiều đường và tinh bột bởi mức đường trong máu tăng sẽ kích thích tiết nhờn gây ra mụn li ti. Việc hạn chế đồ ăn nhanh, bánh kẹo, kem và các loại tinh bột sẽ hạn chế mụn phát triển.

– Rau và hoa quả nên bổ sung nhiều bởi giàu chất xơ hỗ trợ chống oxy hóa lại giảm viêm và loại bỏ độc tố. Vậy nên trong chế độ ăn nên tăng thêm các loại rau xanh, hoa quả tươi sẽ thấy da cải thiện rõ rệt.

– Cung cấp đủ lượng nước cho cơ thể vừa duy trì độ ẩm cần thiết bừa loại bỏ độc tố.

– Ăn đủ protein có trong cá, thịt gà, đậu, trứng và các loại hạt để tăng sinh collagen, duy trì làn da khỏe mạnh.

4. Có lối sống lành mạnh

Điều chỉnh lối sống lành mạnh hơn sẽ nhận thấy những thay đổi tích cực trên da như:

– Tập thể dục thường xuyên để tăng lưu lượng máu cũng như oxy giảm tình trạng viêm, mụn không hình thành.

– Để bản thân thoải mái, không căng thẳng sẽ giúp tăng sản sinh hormone gây mụn.

– Ngủ đủ giấc là yếu tố quan trọng, khi ngủ đủ từ 7 – 9 tiếng/đêm sẽ duy trì làn da khỏe mạnh.

– Hạn chế tiếp xúc ánh nắng sẽ không tăng tiết nhờn nên da không lên mụn li ti.

5. Điều trị bằng ánh sáng

Ánh sáng được ứng dụng nhiều trong điều trị mụn li ti, luồng ánh sáng sẽ tác động trực tiếp đến vi khuẩn ở các lỗ chân lông. Hiện nay có đến hai loại ánh sáng phổ biến được dùng để điều trị mụn.

– Ánh sáng xanh với bước sóng từ 405 – 420nm tác động trực tiếp đến tế bào da bị vi khuẩn P.acnes tấn công rồi tiêu diệt chúng. Từ đó da của bạn giảm đáng kể việc tiết dầu không còn sưng tấy hay viêm da.

– Ánh sáng đỏ với bước sóng từ 630 – 660nm có khả năng làm giảm sưng tấy, kích thích sản sinh collagen trên da. Lượng dầu trên da cũng giảm đáng kể nên ngăn ngừa hình thành mụn hiệu quả.

Cả hai phương pháp điều trị ánh sáng đều chỉ nên thực hiện tại phòng khám da liễu hoặc thẩm mỹ viện. Như vậy mới đảm bảo hiệu quả và không gặp tình trạng tồi tệ hơn.

6. Điều trị da bằng laser

Sử dụng laser điều trị mụn li ti được đánh giá hiệu quả và được sử dụng rộng rãi tại các cơ sở thẩm mỹ. Hai loại dùng phổ biến phải kể đến:

– Laser CO2 khi sử dụng sẽ loại bỏ hết lớp tế bào chết giúp thu nhỏ lỗ chân lông. Đồng thời sản sinh collagen mới cũng như loại bỏ hoàn toàn mụn viêm, mụn sưng và mụn mủ.

– Laser Erbium YAG cũng có tác dụng loại bỏ tế bào chết, tăng sinh collagen mới. Không chỉ mụn đầu đen mà mụn viêm cũng bị loại bỏ hoàn toàn.

Cả hai phương pháp điều trị bên trên đều gây ra tác dụng phụ như đỏ da, sưng, đau nhưng chỉ kéo dài trong vài ngày mà thôi. Sau khi điều trị cần chống nắng thật kỹ khi ra ngoài.

7. Điều trị theo mẹo dân gian

Đến nay chưa có bằng chứng khoa học chứng minh hiệu quả của các phương pháp dân gian. Nhưng 70 % số người nhận định tình trạng mụn giảm hẳn khi sử dụng:

– Lá bạc hà với tính chất làm mát, giảm sưng tấy cho nốt mụn. Mọi người chỉ cần dùng lá bạc hà tươi đắp lên vùng mụn rồi để vài phút và rửa sạch.

– Dầu trà với tính kháng khuẩn vừa làm sạch da lại giảm viêm hiệu quả. Bạn có thể dùng ít dầu trà lên vùng mụn để qua đêm rồi rửa sạch lại với nước.

– Nước cốt chanh khi thoa lên da sẽ làm giảm sự phát triển của vi khuẩn, loại bỏ hoàn toàn tế bào chết.

– Lá trà xanh có khả năng chống viêm, ngăn ngừa mụn và có chất chống oxy hóa. Mọi người chỉ cần vài lá trà tươi giã nhuyễn đắp lên những chỗ bị mụn li ti vài phút.

Trên đây là những chia sẻ kiến thức của chúng tôi nhằm đưa đến mọi người hiểu rõ hơn về mụn li ti. Khi gặp bất kỳ tình trạng mụn nào cũng nên chủ động chăm sóc và tìm các phương pháp điều trị kịp thời. Như vậy tình trạng mụn không diễn biến nặng hơn và ngăn ngừa mụn mới hình thành.